Во дигиталната ера во која живееме, интернетот стана основна алатка за комуникација, учење, забава и изразување. Но, покрај сите придобивки, постои и една темна страна: онлајн булинг – форма на психолошко насилство што се одвива преку дигитални уреди и платформи. Тоа може да вклучува навредување, закани, исмејување, ширење лаги или срамни содржини, па дури и организирано вознемирување.
Но, зошто луѓето, особено младите, се вклучуваат во онлајн булинг?
Што стои зад оваа појава која остава трајни емоционални последици врз жртвите?
1. Анонимност и недостиг на последици
Една од главните причини зошто се појавува онлајн булинг е анонимноста што ја нуди интернетот. Многу луѓе чувствуваат дека можат да кажат или направат нешто сурово бидејќи не се директно соочени со последиците. Тоа создава илузија дека се „невидливи“ и недопирливи, што ја намалува емпатијата и ја зголемува агресивноста.
2. Притисок од средината и желба за прифаќање
Многу млади (а и возрасни) се вклучуваат во булинг од страв да не бидат отфрлени или да останат надвор од одредена група. Групната динамика може да поттикне поединци да учествуваат во напаѓање на други за да се докажат, да се чувствуваат „посилни“ или да го задржат својот социјален статус.
3. Лични фрустрации и несигурност
Некои сторители на онлајн булинг всушност самите се жртви на друг вид насилство, дома, на училиште или во општеството. Интернетот станува алатка за испуштање на фрустрации, бес и болка, насочени кон други, со цел да добијат чувство на контрола или надмоќ.
4. Недостиг на емоционална интелигенција и емпатија
Онлајн комуникацијата често го отстранува човечкиот аспект од интеракцијата, не гледаме лице, не слушаме тон на глас. Ова го олеснува објективизирањето на другата личност, при што сторителот не го доживува жртвеното страдање како „реално“. Недоволното развивање на емпатија и емоционална зрелост игра клучна улога.
5. Зависност од внимание и „лајкови“
Во ерата на социјалните мрежи, каде вредноста често се мери преку број на прегледи, лајкови и следбеници, некои поединци се служат со булинг како средство за зголемена видливост. Шеги на туѓа сметка, „мемиња“ што понижуваат или видеа со насилен или подбивачки тон често добиваат внимание, а токму тоа го мотивира сторителот да продолжи.
6. Лоши примери од медиумите и јавните личности
Денешната поп култура, медиуми и јавни фигури често нормализираат токсично однесување, сарказам, јавни понижувања и вербални напади. Кога младите го гледаат тоа како забавно или „кул“, тие несвесно го копираат однесувањето, не сфаќајќи ја штетата што ја предизвикуваат.
Кои се последиците од онлајн булингот?
Онлајн булингот може да има сериозни психолошки последици врз жртвите, меѓу кои:
- Анксиозност, депресија и ниска самодоверба
- Изолација и социјално повлекување
- Намален успех на училиште или на работа
- Во некои случаи и самоповредување или самоубиствени мисли
Но, последици има и за сторителите, дури и кога тие не се свесни за тоа. Долгорочно, агресивното и деструктивно однесување води до нарушени односи, социјална исклученост и проблеми со интеграција во возрасниот живот.
Како да го спречиме онлајн булингот?
Едукација и емпатија
Родителите, наставниците и општеството во целина треба да вложат во емоционална едукација, развивање на емпатија и учење на децата да комуницираат со почит, дури и кога не се согласуваат.
Создавање безбедни дигитални средини
Платформите и апликациите треба да развиваат поефикасни алатки за пријавување и спречување на дигитално насилство.
Поттикнување позитивно однесување онлајн
Наместо пасивно набљудување, корисниците треба да научат како да стапат во одбрана на жртвите, да пријавуваат насилство и да бидат глас на поддршка.
Работа на личната самосвест
Луѓето треба да се запрашаат: „Дали она што го пишувам би го кажал лице в лице?“ или „Дали би сакал некој тоа да го каже за мене?“ свеста за последиците може да го промени начинот на однесување.